มาดามพลังงาน ! “หมอกี้” เผยมาตรฐานระดับโลก ป้องกันเคมีระเบิด ก่อนจะตู้ม! ล้างบางทั้งเมือง

หมอกี้ มาดามพลังงาน ผู้นำเข้า และผู้เชี่ยวชาญด้าน การติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันระเบิด ออกมาเผยถึง เหตุระเบิดโรงงานหมิงตี้ เป็นบทเรียนให้ทุกภาคส่วนหันมาให้ความสนใจ การติดตั้งระบบอุปกรณ์ป้องกันการระเบิดจากสารเคมีในโรงงานอุตสาหกรรม ต้องได้มาตรฐานโลก ไม่งั้นอาจจะเกิดหายนะโดนระเบิดล้างบางเหมือนเบรุต
อังคนางค์ ชากีร่า บำรุงสรณ์ หรือ มาดามพลังงาน CEO บริษัท รีเจน โซลูชั่น แอนด์ ดิสทริบิวชั่น จำกัด กล่าวถึง เหตุการณ์ไฟไหม้ โรงงานหมิงตี้ ว่า ในฐานะที่ตนเองอยู่ในวงการป้องกันการระเบิด( Explosion Proof ) ในพื้นที่อันตราย ( Hazardous Area ) และ ตลาดพลังงานมาเกือบสิบปี และได้ผ่านการรับรับรองเป็นผู้มีความรู้ความสามารถ ด้านการป้องกันการระเบิด(CoCP ) จากสถาบัน IECEx ระดับนานาชาติ ในการควบคุมและป้องกันการระเบิดจากสารไวไฟในพื้นที่อันตราย

สาเหตุของการเกิดเพลิงไหม้จากสารเคมีรั่วไหล ส่วนใหญ่มาจากอุปกรณ์ที่ใช้งานมานาน และขาดการดูแลซ่อมบำรุง ทำให้อุปกรณ์เสื่อมหรือชำรุดได้ หรือ ความผิดพลาดจากการปฎิบัติงาน การซ่อมบำรุงที่ไม่ได้มาตรฐาน ส่วนสาเหตุกรณีของโรงงานหมิ่งตี้ กิ่งแก้วในครั้งนี้คาดการณ์ว่า สารเคมีที่ใช้ในการผลิตรั่วไหลออกมาภายนอกถังเก็บปริมาณความเข้มข้นที่สามารถทำให้เกิดการติดไฟได้ และทางโรงงานอาจจะไม่มีระบบตรวจจับและแจ้งเตือนสารเคมีรั่วไหลภายในโรงงาน ทำให้ไม่มีใครรู้เนื่องจากเหตุการณ์เกิดกลางดึก ด้วยเหตุนี้เอง จึงไม่มีคนเข้าไประงับเหตุ ปล่อยให้สารเคมีรั่วไหลออกมาภายนอกจำนวนมาก ซึ่งมีโอการจะไปเจอกับ แหล่งจุดไฟ Ignition Source ที่มีอยู่ทั่วไปภายในโรงงาน

โรงงานหมิงตี้มีวัตถุดิบที่เป็นสารเคมีคือ สไตรีนมอนอเมอร์เป็นของเหลว ไฮโดรคาร์บอน ถ้าอุณหภูมิสูงเกิน 31 องศาเซลเซียส สามารถติดไฟได้ง่ายมาก และด้วยปริมาณสารเคมีที่มีการรั่วไหลจำนวนมาก ทำให้เกิดการระเบิดที่รุนแรง และเปลวไฟได้ลุกลามไปยังถังเก็บสารเคมีถังอื่นๆ ส่งผลให้การดับไฟเป็นไปด้วยความยากลำบาก ด้วยขนาดของโรงงานที่มีสารเคมีกว่า 2,000 ตัน

โรงงานอุตสาหกรรมกลุ่มเสี่ยงเกิดระเบิด…ต้องจัดการให้ดีไม่งั้นอาจเจอระเบิดล้างเมืองเหมือนที่เบรุต โรงงานอุตสาหกรรมหรือพื้นที่ ที่มีสารไวไฟหรือมีโอกาสเกิดการระเบิด เช่น โรงกลั่นน้ำมัน, โรงงานปิโตรเคมี , แนวท่อส่งแก๊ส, โรงงานสารเคมี ,โรงงานผลิตหรือเก็บวัดถุระเบิด ,โรงงานพลุ , โรงงานพ่นสี , โกดังเก็บสินค้าไซโล , โรงงานแป้งมัน, โรงงานน้ำตาล ,โรงงานเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น ซึ่งโรงงานกลุ่มข้างต้นมีสารไวไฟที่จำเป็นต้องใช้ในกระบวนการผลิตจำนวนมหาศาล ซึ่งหากเกิดความหละหลวมทางด้านการควบคุมความปลอดภัยจากการระเบิด อาจทำให้เกิดเหตุการณ์อันไม่คาดฝัน ซึ่งตัวอย่างการเกิดเหตุการณ์ระเบิดจากทั่วโลกก็มีให้เห็นอยู่จำนวนมาก ซึ่งถ้าจะประเมิณว่ารุนแรงแค่ไหน ก็แอมโมเนียมไนเตรต 2,750 ตัน มีความรุนแรงของแรงระเบิดเท่า ระเบิด TNT จำนวน 3,000 ตัว ซึ่งก็เคยล้างเมือง เบรุตของเลบานอนมาแล้ว เราก็หวังว่าเหตุการณ์แบบนี้จะไม่เกิดขึ้นในประเทศไทย

สิ่งที่ต้องทำเมื่อเกิดเพลิงไหม้จากการรั่วไหลของสารเคมี…สิ่งที่จำเป็นที่ต้องรู้อย่างแรก คือ ข้อมูลความปลอดภัยเกี่ยวกับสารเคมี (Safety Data Sheet, SDS) ที่จะบ่งบอกลักษณะทางกายภาพ ลักษณะทางเคมี การทำปฎิกริยากับน้ำที่อาจจะก่อให้เกิดความเป็นพิษมากขึ้นในบางชนิด และยังมีข้อมูลมาตรการผจญเพลิง (fire fighting measures) ที่แสดงข้อมูล Extinguishing Media หรือสารที่ใช้ดับไฟที่เหมาะสม รวมถึงอันตรายที่เกิดขึ้นจากการเผาไหม้ของสารเคมีอุปกรณ์ที่ใช้ในการป้องกันภัยและคำแนะนำอื่นๆในการดับเพลิงสำหรับนักผจญเพลิง การใช้น้ำในการดับเพลิงกับสารเคมีบางชนิดยิ่งทำให้สารเคมีละลายเข้ากับน้ำเป็นเชื้อเพลิงลุกลามในวงกว้างขึ้น
ขั้นตอนการดับเพลิงไหม้ดังกล่าว จึงจำเป็นต้องใช้ “โฟมดับเพลิง” เท่านั้น เนื่องจากเป็นสารเคมีสำหรับควบคุมเพลิงในกลุ่มอุตสาหกรรมปิโตรเคมีและเคมีภัณฑ์โดยเฉพาะ และในระหว่างดำเนินการดับเพลิงต้องเพิ่มความระมัดระวังในส่วนของบริเวณที่จัดเก็บวัตถุดิบไวไฟเหล่านี้อีกด้วย ส่วนการเก็บกู้สารเคมี หากพื้นที่นั้นยังมีสารไวไฟก็ยังคงถือว่าเป็นพื้นที่เสี่ยงระเบิด หากเกิดความผิดพลาดของอุปกรณ์การกอบกู้หรือความผิดพลาดของผู้ปฎิบัติงาน ก็สามารถเกิดระเบิดได้อยู่ แต่ส่วนความรุนแรงก็แล้วแต่ว่ามีปริมาณสารเคมีหลงเหลือมากน้อยแค่ไหน

กลุ่มบริษัทอุตสาหกรรมในประเทศเกือบทั้งหมด ให้ “หมอกี้” ดูแลเรื่องความปลอดภัย…สำหรับในปัจจุบัน ทางบริษัทฯ ได้ให้บริการ คัดเลือกอุปกรณ์ในการป้องกันการระเบิดให้กับลูกค้าที่มีพื้นที่อันตรายในโรงงานเป็นจำนวนมาก เรียกว่ามีโอกาสได้ดูแลลูกค้าในกลุ่มพลังงานเกือบทั้งหมด และลูกค้าส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในพื้นที่ของการนิคมอุตสาหกรรมซึ่งจะมีการทำ PSM (Process Safety Management) หรือ การจัดการความปลอดภัยในกระบวนการผลิต เพื่อป้องกันการเกิดอุบัติการณ์และการบาดเจ็บ ที่เกี่ยวเนื่องกับกระบวนการผลิตที่มีการใช้สารเคมีอันตรายร้ายแรง ตามมาตรฐาน ISO 45001 ซึ่งเป็นมาตรฐานระหว่างประเทศ “ด้านระบบการจัดการอาชีวอนามัยและความปลอดภัย” รวมไปถึงมาตรฐาน OHSAS ซึ่งเป็นระบบการจัดการอาชีวอนามัยและความปลอดภัยในการทำงาน

อย่างไรก็ตาม ด้วยประเทศไทยเรายังไม่มีการบังคับใช้มาตรฐานใดมาตรฐานหนึ่งเป็นกฎหมาย จึงทำให้มาตรฐานการคัดเลือกอุปกรณ์ให้ได้มาตราฐานระดับนานานชาติทั้งหมดยังคงเป็นเรื่องยาก และมักเกิดความหละหลวมอยู่บ่อยครั้ง และเรื่องยากอีกเรื่องหนึ่งคือ โรงงานที่อยู่นอกพื้นที่นิคมฯ ซึ่งยังไม่มีกฎเข้มงวด และแถมยังเป็นโรงงานที่อยู่ไกล้แหล่งชุมชนมากที่สุดด้วย

สิ่งที่ต้องแก้ไขคือ ประเทศไทยต้องตั้งกฎและข้อบังคับให้ได้มาตรฐานการป้องกันการระเบิดตามหลักของนานาชาติ…ต้องย้ำว่าประเทศไทย ต้องตั้งกฎและปฏิบัติตามกฎและข้อบังคับในการปฎิบัติงานตามมาตรฐานการป้องกันการระเบิด ตามหลักมาตรฐานระดับสูงหรือระดับนานาชาติ เช่น มาตรฐาน IECEx ( International Electrotechnical Commission System for Explosive Atmospheres ) เพื่อความปลอดภัยที่สูงที่สุด และยังเป็นข้อกำหนดในทิศทางเดียวกัน ทำให้ไม่เกิดความสับสนในการกำหนดระดับความอันตรายของพื้นที่และความสับสนในการเลือกใช้อุปกรณ์

ทั้งนี้ อาจจะนำไปสู่การใช้งานที่ไม่ถูกต้อง อันจะส่งผลต่อความสามารถในการป้องกันการระเบิดได้ทั้งตัวอุปกรณ์และตัวบุคคลากรเอง นอกจากมาตรฐานการกำหนดพื้นที่และการเลือกใช้อุปกรณ์แล้ว ยังมีในเรื่องของระบบ Documents Control ที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ เพื่อความเข้าใจคุณสมบัติของสารเคมีในพื้นที่เป็นอย่างดี และรวมถึงความสามารถของบุคลากร ต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถ ในการปฏิบัติงานในพื้นที่อันตรายเป็นอย่างดี ซึ่งหากมีมาตรฐานบังคับใช้ให้บุคลากรที่ทำงานในที่อันตราย ต้องมีใบรับรองความรู้ความสามารถจากสถาบันที่เป็นที่ยอมรับอย่างสากล ก็จะเป็นการแก้ไขที่ต้นเหตุมากกว่า

ซึ่งหากโรงงานอุตสาหกรรม ที่ต้องการปรึกษาเรื่องอุปกรณ์ป้องกันการระเบิด สามารถติดต่อได้ที่ บริษัท รีเจน โซลูชั่น แอนด์ ดิสทริบิวชั่น จำกัด อาคารเซ็นทรัลซิตี้ทางเวอร์ ชั้น 10 ถ.เทพรัตน บางนาเหนือ บางนา กทม 10260 หรือ โทร. 06-4428-9989 , Email : info@regenth.com Page: มาดามพลังงาน-หมอกี้ ชากีร่า