ข้อเสนอก้าวไกล ลอยกระทงลดขยะ

เจตจำนงของการลอยกระทง คือการรำลึกในความสำคัญของสายน้ำที่หล่อเลี้ยงชีวิตและวัฒนธรรมของผู้คนมาเป็นเวลานาน

.

แต่ขณะเดียวกัน ไม่อาจปฏิเสธว่ารูปแบบการรำลึกในเทศกาลลอยกระทงที่ผ่านมา ได้สร้างผลกระทบทางลบต่อแหล่งน้ำ เช่น การใช้วัสดุที่ไม่สามารถย่อยสลายตามธรรมชาติ การใช้วัสดุที่เป็นอันตรายต่อสัตว์น้ำและมนุษย์ (เช่น ตะปู เข็มหมุด ลวดเย็บ) การมีอินทรีย์วัตถุอยู่ในลำน้ำมากเกินไป (เช่น กระทงขนมปัง) หรือปัญหาเฉพาะหน้าที่เห็นทันที คือปริมาณขยะจำนวนมหาศาล

.

เช้าตรู่วันนี้ สส. พรรคก้าวไกล นำโดย ภัณฑิล น่วมเจิม สส.กรุงเทพฯ (คลองเตย-วัฒนา) ปิยรัฐ จงเทพ สส.กรุงเทพฯ (พระโขนง-บางนา) วีรภัทร คันธะ สส.สมุทรปราการ เขต 6 พูนศักดิ์ จันทร์จําปี สส.บัญชีรายชื่อ ร่วมลงพื้นที่เก็บขยะหลังเทศกาลลอยกระทงเมื่อคืนที่ผ่านมา โดยทั้งหมดนั่งเรือออกจากท่าเรือกรมศุลกากรตั้งแต่ประมาณ 6 โมงเช้า ระหว่างทางเก็บขยะกระทงที่ลอยในแม่น้ำเจ้าพระยา น้ำหนักรวมกันราว 100 กิโลกรัม จนเรือถึงวัดจากแดง อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ ซึ่งมีจุดสำหรับคัดแยกขยะของคนในชุมชน จึงนำขยะขึ้นฝั่งและดำเนินการแยกขยะตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่

.

ข้อสังเกตจากพูนศักดิ์ ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่ม “ก้าวกรีน” กลุ่ม สส. ของพรรคก้าวไกลที่ติดตามและขับเคลื่อนประเด็นสิ่งแวดล้อม ผ่านกลไกทั้งในและนอกสภาฯ ระบุว่า ปริมาณขยะที่เก็บได้ปีนี้ น้อยลงกว่าปีก่อน สาเหตุสำคัญเพราะเจ้าหน้าที่ กทม. ดำเนินการจัดเก็บตั้งแต่ช่วงเช้ามืดหลังเลิกงาน ทำให้ขยะจากกระทงไม่ออกไปสู่อ่าวไทย ส่วนขยะที่ สส.ก้าวไกล เก็บได้ในช่วงเช้า พบว่า 90% เป็นขยะที่ย่อยสลายได้ เช่น กระทงที่ทำจากขนมปัง หรือ ต้นกล้วย ซึ่งในมุมหนึ่งสะท้อนความตื่นตัวของประชาชนที่หันมาใช้วัสดุประเภทนี้มากขึ้นเรื่อยๆ แต่อีกมุมก็ต้องยอมรับว่าวัสดุเหล่านี้ยังเป็นวัสดุที่ทำให้แม่น้ำสกปรก

.

ขณะที่ภาคเหนือ มีประเพณีปล่อยโคมยี่เป็ง ทำให้นอกจากขยะจากกระทง ยังมีขยะจากโคมด้วย ณัฐพล โตวิจักษณ์ชัยกุล สส.เชียงใหม่ ลงพื้นที่พร้อมทีมงานในวันนี้เพื่อเก็บเศษซากโคม ระบุว่า อ.แม่ออน มีกุศโลบายหนึ่งน่าสนใจ จูงใจให้ประชาชนเก็บซากโคม คือทางอำเภอจะทำสัญลักษณ์บนโคมที่แจกจ่ายภายในงานเทศกาล หากประชาชนเก็บโคมดังกล่าวได้ สามารถนำไปแลกคืนกับอำเภอในราคาใบละ 4-5 บาท

.

ข้อเสนอของพรรคก้าวไกล โดยกลุ่มก้าวกรีน สนับสนุนให้การจัดประเพณีลอยกระทงยึดโยงกับเจตจำนงเริ่มต้น คือการรำลึกในความสำคัญของสายน้ำ โดยสร้างมลภาวะทางน้ำหรือผลกระทบทางลบต่อสัตว์น้ำและระบบนิเวศ ให้น้อยที่สุด สามารถส่งเสริมเศรษฐกิจ การท่องเที่ยว สร้างรายได้แก่ประชาชนและชุมชนไปพร้อมกัน ด้วยแนวทางเหล่านี้

.

(1) ลดการปล่อยกระทงลงในลำน้ำ แต่หันมาใช้รูปแบบการรำลึกรูปแบบอื่นๆ เช่น ลอยกระทงออนไลน์ หรือการลอยกระทงร่วมกันหลายคน ที่นอกจากจะช่วยลดจำนวนกระทงแล้ว ยังอาจเป็นจุดเช็คอินหรือระดมทุนที่น่าสนใจ เห็นได้จากปีนี้ กทม. เริ่มทำลอยกระทงดิจิทัลที่คลองโอ่งอ่าง ได้รับการตอบรับจากประชาชนเป็นอย่างดี

.

(2) ยกเลิกการใช้วัสดุที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ วัตถุที่แหลมคม หรือเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตในลำน้ำ

.

(3) ร่วมกันออกแบบกระทงที่สามารถย่อยสลายในน้ำอย่างได้รวดเร็ว และไม่เพิ่มอินทรียวัตถุจนเกินจำนวนในลำน้ำ และต้องมีปริมาณที่เหมาะสมกับขนาดแหล่งน้ำและสิ่งมีชีวิต เช่น เหมาะสมกับจำนวนปลาที่จะมากินกระทงดังกล่าวได้หมด จนไม่เกิดการเน่าเสีย

.

(4) จัดรูปแบบลอยกระทงในพื้นที่ปิด เช่น มีการล้อมทุ่น กระชัง หรือตาข่ายกั้น เพราะที่ผ่านมา ยังมีบางจังหวัดที่มีพื้นที่ติดชายฝั่ง จัดกิจกรรมลอยกระทงลงทะเล ทำให้ขยะออกสู่สิ่งแวดล้อม ยากต่อการจัดเก็บ การลอยกระทงในพื้นที่ปิด จะช่วยให้เจ้าหน้าที่บริหารจัดการได้สะดวก หรืออีกวิธี คือรวบรวมกระทงที่ใช้งานแล้วมาคัดแยก นำกลับหมุนเวียนมาใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยไม่เกิดมลภาวะทางน้ำต่อไป

.

เชื่อว่าด้วยแนวทางเหล่านี้ ปริมาณขยะในวันลอยกระทงปีต่อๆ ไป จะน้อยลงเรื่อยๆ ทำให้ประเพณีลอยกระทงเป็นประเพณีที่ยั่งยืน สามารถรักษาเจตจำนงดั้งเดิมในการรำลึกถึงความสำคัญของสายน้ำ ควบคู่กับการรักษาสิ่งแวดล้อม และการกระตุ้นเศรษฐกิจไปพร้อมกัน