ข้อเสนอก้าวไกลต่อการจัดทำประชามติ เพื่อให้มีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ที่ชอบธรรมทางประชาธิปไตย โอบรับจุดยืนที่หลากหลาย และสำเร็จได้จริง

พรรคก้าวไกลยืนยันจุดยืนมาตลอด ว่าประเทศไทยควรมีการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ทั้งฉบับ โดยสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) ที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชนทั้งหมด แม้พรรคไม่เข้าร่วมคณะกรรมการศึกษาแนวทางการจัดทำประชามติฯ ในฐานะกรรมการ แต่ยินดีให้ความร่วมมือในการให้ข้อมูล ความเห็น และข้อเสนอ

.

โดยวันนี้ พรรคก้าวไกล นำโดย ชัยธวัช ตุลาธน หัวหน้าพรรค ร่วมประชุมหารือกับคณะอนุกรรมการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนเกี่ยวกับแนวทางในการทำประชามติ เพื่อแก้ไขรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 นำโดย นิกร จำนง ประธานอนุกรรมการฯ ตามที่ได้มีการนัดหมายไว้ก่อนหน้า

.

ภายใต้ความเห็นที่แตกต่าง พรรคก้าวไกลได้ยื่น 3 ข้อเสนอหลักเกี่ยวกับการจัดทำประชามติ ที่เชื่อว่าจะทำให้กระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่โอบรับจุดยืนที่แตกต่างของทุกฝ่าย มีความชอบธรรมทางประชาธิปไตย และนำไปสู่ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้จริง

.

.

พรรคก้าวไกลเสนอว่าควรมีการทำประชามติ 3 ครั้ง (ประชามติ A & B & C)

.

ประชามติ 2 ครั้งหลัง (ประชามติ B & C) เป็นกระบวนการที่จำเป็นต้องทำตามกฎหมาย

ประชามติ B ต้องทำตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 256( หลังจากร่างแก้ไข รธน. เรื่อง สสร. (หมวด 15/1) ผ่าน 3 วาระของรัฐสภา

ประชามติ C ต้องทำตามคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญ 4/2564 ที่กำหนดว่าต้องทำประชามติ 1 ครั้งหลังจากจัดทำร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่เสร็จแล้ว

.

พรรคก้าวไกลเสนอให้มีการจัดทำประชามติอีกครั้งหนึ่ง (ประชามติ A) ก่อนที่จะมีการเสนอร่างแก้ไข รธน. เรื่อง สสร. เข้าสู่การพิจารณาของรัฐสภา เพราะแม้พรรคก้าวไกลมองว่าประชามติ A ไม่ได้มีความจำเป็นทางกฎหมาย แต่การจัดประชามติ A จะเป็นกลไกสำคัญทางการเมืองใน 3 มิติ

.

(1) ทำให้การจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่มีความชอบธรรมทางการเมืองมากที่สุด

(2) ทำให้ความเห็นต่างว่าประชามติ A มีความจำเป็นทางกฎหมายหรือไม่ ไม่กลายเป็นอุปสรรค – เนื่องจากเมื่อจัดประชามติ A แล้ว ฝ่ายที่มองว่าประชามติ A มีความจำเป็นทางกฎหมาย จะพร้อมสนับสนุนร่างแก้ไข รธน. เรื่อง สสร. (หมวด 15/1) ในรัฐสภา

(3) ทำให้ความเห็นต่างทางการเมืองในประเด็นสำคัญ มีข้อสรุปที่ทุกฝ่ายยอมรับได้ – เนื่องจากไม่ว่าประชาชนลงมติในประชามติ A อย่างไร ทุกฝ่ายจะพร้อมเดินหน้าสนับสนุนร่างแก้ไข รธน. เรื่อง สสร. ในรัฐสภา ที่สอดคล้องกับผลของประชามติ

.

.

พรรคก้าวไกลเสนอว่าประชามติ A ควรมีคำถามที่แบ่งออกเป็นคำถามหลัก และ คำถามพ่วง ซึ่งมีวัตถุประสงค์ที่ต่างกัน:

.

คำถามหลัก ควรเป็นคำถามที่เปิดกว้างที่สุดและสามารถสร้างความเห็นร่วมได้มากที่สุด โดยไม่มีรายละเอียดหรือเงื่อนไขปลีกย่อยที่ทำให้ใครเห็นด้วยกับบางส่วนของคำถามแต่ไม่เห็นด้วยกับบางส่วนของคำถาม หรือทำให้ใครรู้สึกถูกกีดกันออกจากกระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ตั้งแต่ต้น

คำถามพ่วง ควรเป็นคำถามที่เจาะจงไปที่ประเด็นที่หลายฝ่าย (เช่น รัฐบาล ฝ่ายค้าน วุฒิสภา) ยังมีความเห็นที่แตกต่างกัน เพื่อให้ประชาชนเป็นผู้กำหนดข้อสรุปเองผ่านการออกเสียงในประชามติ

.

สำหรับประชามติ A พรรคก้าวไกลจึงเสนอ 1 คำถามหลัก + 2 คำถามพ่วงดังนี้ (ข้อความสามารถปรับเปลี่ยนได้)

.

คำถามหลัก: “เห็นชอบหรือไม่ว่า ควรมีการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ โดย สสร.”

.

คำถามพ่วง 1: “เห็นชอบหรือไม่ว่า ควรล็อกเนื้อหาในหมวด 1 และหมวด 2 ของรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ให้เหมือนกับเนื้อหาในหมวด 1 และหมวด 2 ของรัฐธรรมนูญ 2560 โดยที่ สสร. ไม่มีอำนาจพิจารณาแก้ไข”

.

คำถามพ่วง ข้อที่ 2: “เห็นชอบหรือไม่ว่า สสร. ควรมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนทั้งหมด”

.

.

ปัจจุบัน หลายฝ่าย (รวมถึงฝ่ายรัฐบาล) เริ่มมีความกังวลว่ากติกา “เสียงข้างมากสองชั้น” (Double Majority) ใน มาตรา 13 ของ พ.ร.บ.ประชามติ อาจสร้างความไม่เป็นธรรมในการจัดทำประชามติ เนื่องจากเปิดช่องให้ฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยกับประเด็นที่ถูกถามในประชามติ (แม้จะเป็นเสียงข้างน้อย) สามารถใช้วิธี “นอนอยู่บ้าน” หรือไม่ออกมาใช้สิทธิ แทนที่จะไปใช้สิทธิลงคะแนน “ไม่เห็นด้วย” เพื่อคว่ำประชามติได้

.

ดังนั้น พรรคก้าวไกลจึงเสนอว่า หากมีความกังวล ฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายค้านควรมีการร่วมมือกันแก้ไข พ.ร.บ. ประชามติ เพื่อยกเลิกหรือปรับปรุงวิธีการเขียนกติกา “เสียงข้างมากสองชั้น” (Double Majority) โดยเร็วที่สุด ผ่านการเสนอร่างแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ.ประชามติ เข้าสู่การพิจารณาของสภาฯ ทันทีที่สภาฯ เปิดในเดือนหน้า เพื่อไม่ให้กระทบต่อกรอบเวลาในการจัดทำประชามติ

.

พรรคก้าวไกลเชื่อว่าทั้ง 3 ข้อเสนอนี้ จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง ต่อการสร้างกระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ที่โอบรับจุดยืนที่แตกต่างของทุกฝ่าย มีความชอบธรรมทางประชาธิปไตย และนำไปสู่ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้จริง